Sandøy/Nesse (red.): Norsk Språkhistorie 3 - Ideologi

Bandredaktør: Tove Bull

Dette bandet, Ideologi, tar til med ei innleiing som drøftar ideologiomgrepet. Bandet har fem kapittel, eit historiografisk om det å skrive språkhistorie, to som er idéhistorisk vinkla; det eine har eit norsk, innanfrå-perspektiv på idéhistoria om norsk språk, det andre ser norsk språkhistorie utanfrå og i eit jamførande perspektiv. Forholdet mellom språkleg praksis og geografisk forankring er tema i eitt kapittel, slik språkpolitikk, -planlegging og -standardisering er det i eit anna.

Ei språkhistorie skal forklare kva som har skjedd mellom desse to versjonane av norsk språk. Det gjer Norsk språkhistorie (NSH), og ho fortel om korleis språket er blitt brukt, og korleis folk har vore opptatt av språket til ulike tider. Andre språk i Noreg blir òg omtalt.

Norsk språkhistorie i fire band er ei samla vitskapleg framstilling av språket frå urnordisk til nyare moderne norsk. Det har vi ikkje hatt før. Verket er skrive i eit samarbeid mellom fagfolk ved universitet og høgskolar.

Dette bandet, Ideologi, tar til med ei innleiing som drøftar ideologiomgrepet. Bandet har fem kapittel, eit historiografisk om det å skrive språkhistorie, to som er idéhistorisk vinkla; det eine har eit norsk, innanfrå-perspektiv på idéhistoria om norsk språk, det andre ser norsk språkhistorie utanfrå og i eit jamførande perspektiv. Forholdet mellom språkleg praksis og geografisk forankring er tema i eitt kapittel, slik språkpolitikk, -planlegging og -standardisering er det i eit anna.


Innhald i kapitla

Detaljert innhald finn du her: http://nsh.novus.no

Innleiing
Tove Bull

1 Opptakt
2 Ideologi
3 Kvifor eit eige band om ideologi?
4 Talespråk og skriftspråk
5 Kapitla i dette bandet
6 Konklusjon

Kapittel 1: Norsk språkhistorieskriving
Oddmund Løkensgard Hoel

1 Innleiing
2 Norsk språkhistorie blir emne for vitskapleg gransking (før 1830)
3 Historismen (1830–1870)
4 Evolusjonismen (1870–1915)
5 Språkhistorie og språkstrid (1915–1945)
6 Empirismen (1945–1966)
7 Den sosiolingvistiske vendinga (1966–1990)
8 Den kulturhistoriske og tverrfaglege vendinga (etter 1990)

Kapittel 2: Idéhistoria om norsk språk
Helge Sandøy

1 Språk og kultur
2 Norsk språk i “uskyldstida”
3 Statsdanninga og språkomgrepet (1500–1750)
4 Språkdilemmaet (1750–1850)
5 Moderniseringa (1850–1970)
6 Seinmoderniteten (1970–)
7 Oppsummering

Kapittel 3: Nasjonale og regionale identiteter
Brit Mæhlum og Stian Hårstad

1 Introduksjon
2 Territoriell tilhørighet og språk
3 Nasjonal og regional identitet på norsk territorium
4 “Langsomt ble språket vårt eget …” Om språkets rolle i (re)etableringen av Norge som nasjon
5 “Og norsk skal du bli.” Om inkluderingen av minoriteter i det norske storsamfunnet
6 Språk og stedstilhørighet i en globalisert tidsalder

Kapittel 4: Standardspråk og normering
Lars S. Vikør

1 Innleiing
2 Standardspråks- og korrektheitsomgrepet, i skrift og tale
3 Språknormering
4 Framvoksteren av overdialektalt skrift- og talemål frå norrøn tid til moderne tid
5 Normeringa av moderne norsk: Språkplanlegging og språkstrid

Kapittel 5: Förändring av uppfattningar om språk i Norge och omvärlden
Tore Janson

1 Introduktion
2 Från germanska till nordiska språk
3 Från danska till norska
4 Sammanfattning


ISBN 978-82-7099-849-4, 548 sider, innbunden
Format: 17x24 cm, vekt 1,6 kg, publiseringsår 2018, språk: nynorsk/bokmål/svensk