Larsen, Terje/Tom Schmidt (red.): Botolv - onomastikkens harding
Veneskrift til Botolv Helleland på 70-årsdagen 9. juni 2010
Fyrsteamanuensis Botolv Helleland er frå Hardanger og altså harding, og ein harding har han òg vore innan onomastikken – i 40 år. Botolv tok hovudfag ved Universitetet i Oslo i 1970, og emnet for hovudfagsavhandlinga var namn frå Hardangervidda. Namn frå fjellet – og særskilt frå «Viddæ» – skulle verta emne for vitskapleg handsaming også i åra som fylgde, etter at han i 1972 vart tilsett som arkivar ved Norsk stadnamnarkiv. Frå 1978 vart arkivet eit eige institutt ved UiO, seinare ei avdeling under Institutt for nordisk språk og litteratur og no ein del av Institutt for lingvistiske og nordiske studium.
Botolv har sysla med det meste som fell inn under onomastikken, men framfor alt er det stadnamna som har vore «gudlabadnet». I 1979 vart han medlem av utvalet som skulle gjera framlegg om nye reglar for skrivemåten av stadnamn, og etter at han kom inn som ein av Statens namnekonsulentar i 1984, har han vore ein ihuga namnerøktar. Botolv har òg vore ei drivkraft i det internasjonale arbeidet med namnerøkt gjennom UNGEGN (United Nations Group of Experts on Geographical Names). Det internasjonale engasjementet hans kjem også fram ved at han har vore leiar i NORNA (Nordisk samarbeidskomité for namnegransking) og tre gonger styremedlem – i den siste perioden visepresident – i ICOS (International Council of Onomastic Science).
Botolv har vore ein ivrig lærar og rettleiar, og han har halde ei lang rekkje kurs i stadnamninnsamling over store delar av landet. Han tok initiativet til årsmeldingane som arkivet/instituttet/avdelinga fekk høve til å gje ut mellom 1977 og 2003, og det er Botolv som har vore drivkrafta bak dei nasjonale namnekonferansane sidan 1981. Han var ein ivrig medspelar då Norsk namnelag vart skipa i 1983, og her tok han på seg å redigera meldingsbladet Nytt om namn, som i år kjem med sitt 50. nummer – framleis med Botolv som hovudredaktør.
Botolv har i alle år vore oppteken av målføre, ikkje berre sitt eige, og alt i 1973 gav han og Eric Papazian ut fyrste versjonen av eit studiehefte i målførekunnskap for NRK, som gjorde forfattarane kjende for generasjonar av skuleelevar. Eric var difor sjølvskriven som representant for instituttet i dette veneskriftet. Elles har vi vore så heldige å få nokre kollegaer frå det namnefaglege miljøet i Noreg til å skriva om emne vi trur Botolv vil lika. Namnekonsulenten Botolv vert heidra av representantar for Språkrådet og Statens kartverk. Dei andre nordiske landa er representerte med kvar sin velrøynde namnegranskar, og endeleg er både ICOS og UNGEGN – og sjølvsagt Norsk namnelag – med og hyllar Botolv på 70-årsdagen.
Innhald
Gulbrand Alhaug: Namnet Botolv frå 600-talet til i dag 1
Vibeke Dalberg: Stednavne i ny funktion som stednavne 13
Peder Gammeltoft: UNGEGN, de Forenede Nationers samarbejde om geografiske navne – en hjertesag for Botolv 19
Peter Hallaråker: Stadnamn i ei utskiftingsforretning på garden Halderager (Hallaråker) frå 1830 25
Marit Hovdenak: Namn i Nynorskordboka 37
Kristoffer Kruken: Stadnamn i bunden form som forledd i samansette stadnamn 47
Katharina Leibring: ICOS och Norden 53
Gudlaug Nedrelid: Durdeirumpa, Hovudbrotet og andre teignamn i Gardsgrendi 59
Sirkka Paikkala: Reasons for name changes in Finland 71
Eric Papazian: Utviklinga av eldre sl, tl og tsl i norsk 81
Ola Stemshaug: Ulv m. og varg m. i målføre og stadnamn nordafjells 95
Svante Strandberg: Kävra och Kävsta 105
Anne Svanevik: «Eigar eller festar kan fastsetje namn på eige bruk». En illusjon? 113
Svavar Sigmundsson: Et par islandske bjergnavne 121
Inge Særheim: Hardangskjer, Hardangstøna og Hardangberget – hardingar på ferde 127
Olav Veka: 646 Kittelsen, men ingen Kjetilsen – om forholdet mellom mannsnamn og patronym 133
Eivind Weyhe: Tilnavne af stednavne i færøsk 139
Terje Larsen: Bibliografi over Botolv Hellelands trykte arbeid 147
Forfattarane 167
ISBN 978-82-7099-5569-1, 167 sider, heftet
Format: 17x24 cm, vekt 0,4 kg, publiseringsår 2010. Språk: flere
